Blockchain Nedir

Blockchain Nedir?

Blockchain’in Türkçeye çevirisi Blok Zinciri şeklinde yapılabilir. Basitçe açıklamak gerekirse şifrelenmiş şekilde veri yönetimi sağlayan dağıtık bir veri kayıt sistemidir. Blockchain ağına kaydedilen veriler silinemediği ve herhangi bir düzenleme yapılamadığı için blockchain , veritabanı olarak değil veri kayıt sistemi olarak tanımlanır. Bu durum aynı zamanda işlemlerin güvenliğini sağlamaktadır. Dijital Dönüşümün en önemli örneklerinden biridir.

Blockchain teknolojisinin temeli olan 5 temel teknoloji vardır, bunlar; Mesaj Özütü, Sabit Defter, Uçtan Uca Ağ, Mutabakat Protokolü ve Madenciliktir.

Blockchain’in Temelindeki Teknolojiler

Kriptografik Hash (Mesaj Özütü)

Hash, bir girdiyi belirli uzunlukta bir sayı dizisine dönüştüren bir şifreleme fonksiyonudur. Hash fonksiyonu her giriş farklı bir çıktı verir, aynı veri girişi için çıktı herzaman aynı olacaktır. Hash fonksiyonlarında dönüşüm tek yönlüdür, işlemler terse çevrilerek orijinal veri girdisini tekrar elde etmek mümkün değildir. SHA256, MD5, MD6 hash algoritmalarına örnek olarak verilebilir.

Hash fonksiyonları blockchain düğümlerinde rastgele bir işlem bloğunun eşsiz bir kimliğini oluşturmak için kullanılır. Tüm bloklar, kendisinden önceki bloğun hash değerini bulundurur.

Immutable Ledger (Sabit Defter)

Tüm zincir blokları kendilerinden bir öncekinin hash değerini bulundurduğu için , bütün zinciri tamamen değiştirmeden herhangi bir blokta düzenleme yapmak imkansızdır. Bu yüzden, zincir sabit dijital defterdir denilebilir.

P2P Network (Uçtan Uca Ağ)

Blockchain’deki bilgiler ağa dahil bütün kullanıcılara yayılır. Bu yüzden blockchain’in hiçbir harici veya dahili güven otoritesine ihtiyacı yoktur. Ağdaki tüm kullanıcılarda işlemlerin ve hash bloklarının kopyası bulunur ve herhangi bir yeni veriyi ağın tamamına dağıtırlar. İşlemler sadece bir varlık tarafından değil, tüm kullanıcılar tarafından depolandığı için rastgele bir kişinin zincirde bulunan verileri değiştirebilmesi imkansızdır.

İşlem bloğu için doğrulama yapıldıktan sonra bu blok zincire bağlanır ve tüm katılımcılar kendi lokal verilerini günceller. Düşman lokal zinciriniz üzerinde düzenleme yapabilse bile, ağ düzenlenmiş blockchain’den hiçbir bloğu onaylamaz.

Mutabakat Protokolü

Katılımcıların yeni bloklar bağlanmadan önce zincirin geçerliliği durumu konusunda anlaşması şarttır. Yeni blok ekleneceğinde, her bir kullanıcının aynı protokolle bloğu doğrulaması şarttır. Genelde, Proof of Work metodlarıyla bloğun doğruluğu hakkında görüş birliği oluşturulur .

Blok Doğrulama veya Madencilik

Bu özellik tam anlamıyla gerekli olmasa da Bitcoin sayesinde blockchain konusunda en bilindik özelliklerdendir. Madencilik için kısaca blok zinciri üzerinde yapılan işlemleri doğrulama işidir denilebilir.

Blockchain Nasıl Çalışır?

1- Bir düğüm, işlemi (transaction) ilk olarak oluşturup sonrasında kendine ait bir private key ile dijital olarak imzalar. Sonrasında işlem başlatılır. İşlem blockchain’deki farklı aksiyonları temsil edebilir. Genelde bu yapı blockchain yapısındaki katılımcıların birbirleriyle olan değer alışverişini temsil eden veri yapısıdır. Bu veri yapısı yaygın olarak değer transferi mantığı, alakalı bazı kurallar, hedef ve kaynak adresleri, ve bazı validasyon verilerini bulundurur.
2- İşlem, daha önceden karar verilmiş kriterlere bakarak işlemi doğrulayan eşlere Gossip Protocol ismindek, bir protokol ile taşınır. Çoğu zaman, validasyon için birden fazla düğüme ihtiyaç olur.
3- İşlem doğrulanmasının ardından, bir bloğa eklenir ve ardından dağıtılır. Bu aşamada, işlemin doğrulanmış durumda olduğu varsayılır.
4- Yeni blok artık ana deftere ait durumda olur ve kriptoloji yöntemiyle bir sonraki blok bu bloğa tekrar eklenir. Bu oluşan link bir hash pointerıdır. Bu esnada, blok ilk kez onaylanırken işlem ikinci kez onaylanmış olur.
5- Bundan sonra yeni bir blok oluşturulduğu zaman işlemler kabul edilir. İşlemin sonunu değerlendirmek amacıyla çoğunlukla altı adet onaya ihtiyaç vardır.

Dijital Pazarlama Hizmetleri

Fiyatlar

Örnek İşlerimiz

İletişim

Blockchain Çeşitleri

Public Blockchain

Bu tipteki blockchainler open source oldukları için herkesinin ağa katılmasına müsade ederler. Normal kullanıcılar, madencilik yapanlar, geliştiriciler vb herkesin katılmalarına müsade edilir. Public blockchainlerde yapılan tüm işlemler açıktır, bunun anlamı işlem ayrıntılarını herkesin kolayca inceleyebileceğidir. Public blockchain’ler rastgele kişi, topluluk vb ağa katılabileceğinden sansür karşısında güçlüdür. Ayrıca bu tip blockchainler’de ağdaki kullanıcıları motive etmek, ödüllendirmek amacıyla oluşturulmuş, onlarla alakalı bir jeton bulunur.

Private Blockchain

Bu tip blockchainler’in public blockchainler’den bazı farkları vardır.

Bütün kullanıcıların ağa dahil olmak amacıyla izne ihtiyacı vardır.
Bütün işlemler gizlidir, sadece ekosistemdeki katılımcılara geçerlidir.

Eğer bir kurum veri elde etme amacı taşıyor fakat önemli iş verilerinin blockchain’de gözükmesini istemiyorsa Private Blockchainleri kullanabilir. Bu tip blockchainler daha fazla merkezidir. Zinciri yöneten oteriteler diğer katılımcılar üzerinde önemli yetkileri bulundurur. Bu tip blockchainlerde public blockchainlerde bulunan token bulunabilir de bulunmayabilir de.

Consortium Blockchain

Vir kişi tarafından değil bir topluluk tarafından kontrol edilmesi Private Blockchain ile arasındaki asıl farktır. Aslında bu tür, Private Blockchain’in özel bir türü olarak varsayılabilir.

Hybrid Blockchain

Bu tip blockchainler, kurumlara hangi bilgilerin herkes tarafından ulaşılabilir hangi bilgilerin ulaşılamaz olacağını belirlemek konusunda önemli bir kontrol imkanı tanır.

Bitcoin – Blockchain İlişkisi

Bitcoin’in asıl teknolojisi blockchain’dir. Bitcoin sisteminde blok zinciri, yapılan bütün bitcoin aşışveriş olaylarını kayıt altına almak amacıyla uygulanır.